PEN America potępia zawieszenie festiwalu filmów kobiecych w Polsce

ODWOŁANIE WYDARZENIA NOSI ZNAMIONA PRÓBY CENZUROWANIA WYPOWIEDZI ARTYSTYCZNEJ KOBIET W POLSCE

15.03.2021 (Nowy Jork)

Odwołanie w ostatniej chwili polskiego festiwalu filmowego oraz dymisja dyrektora Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego (FINA) Dariusza Wieromiejczyka sprawia wrażenie nieudolnej próby ocenzurowania głosów artystek opowiadających historie, których polski rząd nie chce słyszeć – oświadczył dzisiaj Amerykański PEN Club.

„Herstorie na Dzień Kobiet”, przegląd filmów organizowany przez Festiwal HER Docs, został zawieszony na początku tego miesiąca przez polskie Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Wydarzenie miało odbyć się w dniach 4-8 marca na portalu Ninateka, prowadzonym przez Filmotekę Narodową – Instytut Audiowizualny (FINA).

W dniu planowanego rozpoczęcia festiwalu dyrektor FINA, Dariusz Wieromiejczyk, został niespodziewanie odwołany ze stanowiska przez ministra kultury. Wkrótce potem Ninateka usunęła filmy festiwalowe ze swojej platformy streamingowej, informując o „czasowym zawieszeniu” wydarzenia. Fundacji HER Docs udało się przenieść festiwal, który odbył się w dniach 8-12 marca na inną platformę streamingową. Zarówno FINA, jak i Ministerstwo Kultury wystosowały oświadczenia zaprzeczające istnieniu jakiegokolwiek powiązania pomiędzy odwołaniem przeglądu i treścią prezentowanych filmów.

„Na parę dni przed Międzynarodowym Dniem Kobiet Ministerstwo Kultury podjęło decyzję by zdezawuować artystyczne wypowiedzi twórczyń filmów oraz zwolnić urzędnika państwowego, który chciał zaprezentować ich filmy” – mówi Polina Sadovskaya, dyrektorka Eurasia Programs w ramach PEN America. „Ta nagła decyzja Ministerstwa jest oczywistym sygnałem braku szacunku i uznania dla głosów kobiet tworzących sztukę – przynajmniej dla tych, które patrzą na społeczeństwo z perspektywy krytycznej. Potępiamy ten jawny akt cenzury i wspieramy HER Docs w dalszych pracach nad przeprowadzeniem festiwalu.”

„Od początku historii kina kobiety miały znaczący wpływ na kształtowanie gatunku filmów dokumentalnych”, mówi Julie Trebault, dyrektor Artists at Risk Connection (ARC) w PEN America. „Represje wymierzone w festiwal filmowy, zaplanowany dla uczczenia Międzynarodowego Dnia Kobiet, rzucają światło na to, w jak ciężkim położeniu znajdują się filmowcy oraz twórcy kultury w Polsce. Społeczność międzynarodowa, w szczególności przywódcy Unii Europejskiej, muszą zwrócić uwagę na ten haniebny akt represji i podejmować działania na rzecz ochrony wolności artystycznej w Polsce.”

Zdaniem mediów w Polsce minister kultury Piotr Gliński odwołał festiwal oraz zwolnił Wieromiejczyka „prawdopodobnie” z powodu nieakceptacji treści niektórych filmów dokumentalnych włączonych do programu. Według Wieromiejczyka szczególną irytację ministerstwa mogły wzbudzić filmy „Vibrant Village” Weroniki Jurkiewicz i „Nie masz dystansu” Kariny Paciorkowskiej. Obydwa filmy, poruszające tematykę feministyczną i osadzone w Europie Środkowej, były wcześniej pokazywane na międzynarodowych festiwalach filmowych. „Nie masz dystansu” mówi o słownej, fizycznej oraz seksualnej przemocy wobec kobiet, z kolei „The Vibrant Village” to krótkometrażowy film dotyczący węgierskiej fabryki produkującej wibratory.

PEN America stoi na czele Artists at Risk Connection, programu pomocy zagrożonym artystom oraz wsparcia dla organizacji działających na ich rzecz. Niedawno ARC opublikowało Przewodnik bezpieczeństwa artysty (A Safety Guide for Artists), zawierający praktyczne wskazówki mające pomóc twórcom w radzeniu sobie z zagrożeniami. Jeśli jesteś zagrożonym artystą, lub znasz osobę w takiej sytuacji, zachęcamy do kontaktu z ARC.

Z angielskiego przetłumaczyła Maria Świątkowska.

Link do publikacji oryginalnej