Wolne Słowo Białoruskie: Źmicier Daszkiewicz

„Wolne Słowo Białoruskie” to cykl publikacji Polskiego PEN Clubu i Białoruskiego PEN, przybliżający sylwetki prześladowanych pisarzy, dziennikarzy, tłumaczy i badaczy literatury – ludzi, którzy współtworzą literacką kulturę Białorusi, bronią wolności słowa, języka ojczystego i jego mistrzów. Chcemy, aby w godzinie próby byli pewni naszej solidarności. Chcemy też, by świat o nich pamiętał. Prawa człowieka są takie same dla wszystkich – stając w ich obronie, walczymy o wspólną wolność.

Źmicier Daszkiewicz to znany w Białorusi polityk, były lider białoruskiego prawicowego Młodego Frontu, aktywista, publicysta i autor książki „Czarwiak” («Чарвяк», 2014), za którą w 2014 roku otrzymał Nagrodę Franciszka Alachnowicza, przyznawaną przez Białoruski PEN wspólnie z Radio Swaboda za najlepsze dzieło napisane w więzieniu. W 2016 roku zorganizował zbieranie podpisów pod apelem do Ministerstwa Kultury o nadanie biało-czerwono-białej fladze statusu niematerialnego dziedzictwa historyczno-kulturowego.

Źmicier Daszkiewicz wielokrotnie był objęty postępowaniem administracyjnym i karnym za swoją postawę obywatelską oraz udział w pokojowych protestach. Został uznany za więźnia politycznego.

15 września 2006 roku został aresztowany i oskarżony o „działalność w imieniu niezarejestrowanej organizacji” na podstawie art. 193.1 kodeksu karnego Republiki Białoruś i skazany na 1,5 roku pozbawienia wolności. 23 stycznia 2008 roku został zwolniony.

18 grudnia 2010 roku został prewencyjnie aresztowany w przeddzień wyborów prezydenckich. 24 marca 2011 roku skazano go na 2 lata więzienia na podstawie art. 339 Kodeksu Karnego (występek o charakterze chuligańskim). 28 sierpnia 2012 roku w więzieniu w Głębokim został skazany za „uporczyweniepodporządkowywanie się administracji zakładu karnego”, co spowodowało dodanie kolejnego roku do wyznaczonego wcześniej terminu. 28 sierpnia 2013 roku został zwolniony. Po wyjściu na wolność odszedł z polityki i założył warsztat stolarski – fachu nauczył się za kratami.

23 marca 2022 roku w Mińsku w mieszkaniu Źmiciera Daszkiewicza przeprowadzono przeszukanie. GłównyWydział ds. Zwalczania Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji na Białorusi (GUBOPiK) na swojej stroniepoinformował o zatrzymaniu aktywisty i o możliwym oskarżeniu go na podstawie art. 342 Kodeksu Karnego, dodając, że trwają prace nad kwalifikacją innych jego działań, w tym „podżegania do nienawiści za pośrednictwem sieci społecznościowych”.

24 marca 2022 roku Źmicier Daszkiewicz został skazany na 15 dni aresztu administracyjnego i umieszczony w areszcie przy ulicy Akreścina w Mińsku. Po odbyciu kary nie został zwolniony, lecz oskarżony na podstawie art. 342 Kodeksu Karnego (organizowanie i przygotowywanie działań rażąco naruszających porządek publiczny lub czynny w nich udział).

14 kwietnia Źmicier Daszkiewicz został uznany za więźnia politycznego.

11 lipca 2022 roku w sądzie rejonu Moskiewskiego w Mińsku rozpoczęto rozpatrywanie sprawy karnej Źmiciera i Nastaśsi Daszkiewiczów, oskarżonych na podstawie części 1 art. 342 Kodeksu Karnego o udział w proteście 23 sierpnia 2020 roku. Podczas śledztwa, gdy Źmicier Daszkiewicz przebywał za kratkami, Nastaśsia Daszkiewicz urodziła ich czwarte dziecko – synka Daniiła.

Podczas ostatniego słowa na rozprawie Źmicier Daszkiewicz oświadczył, że był torturowany przez policjantów za to, że mówił po białorusku: „Podczas aresztowania zostałem pobity w obecności mojej ciężarnej żonie, a oni mówili: Co mówi ten człowiek? Niech mówi normalnie„.

14 lipca sąd rejonu Moskiewskiego w Mińsku ogłosił wyrok: Źmicier Daszkiewicz otrzymał 1 rok i 6 miesięcy kolonii, a Nastaśsia Daszkiewicz 3 lata ograniczenia wolności.

21 października MSW umieściło Źmiciera Daszkiewicza na liście „ekstremistów”.

11 lipca 2023 roku Źmicier Daszkiewicz miał wyjść na wolność po odbyciu wyroku, ale wszczęto przeciwko niemu nową sprawę karną za „uporczywe niepodporządkowywanie się administracji zakładu karnego” (art. 411 Kodeksu Karnego). Został przeniesiony do więzienia w Żodzinie.

19 października sąd rejonu Borysowskiego wydał wyrok skazujący aktywistę na kolejny rok kolonii karnej w warunkach ścisłego reżimu.

3 maja 2024 roku stało wiadomo, że wszczęto przeciwko Źmicierowi Daszkiewiczowi nową sprawę karną na podstawie art. 342 (organizacja lub przygotowanie działań poważnie naruszających porządek publiczny). Do zakończenia kary więzienia Źmiciera Daszkiewicza pozostawało 2 miesiące.Zdjęcie – kyky.org.