Wolne Słowo Białoruskie: Ihar Iljasz
„Wolne Słowo Białoruskie” to cykl publikacji Polskiego PEN Clubu i Białoruskiego PEN, przybliżający sylwetki prześladowanych pisarzy, dziennikarzy, tłumaczy i badaczy literatury – ludzi, którzy współtworzą literacką kulturę Białorusi, bronią wolności słowa, języka ojczystego i jego mistrzów. Chcemy, aby w godzinie próby byli pewni naszej solidarności. Chcemy też, by świat o nich pamiętał. Prawa człowieka są takie same dla wszystkich – stając w ich obronie, walczymy o wspólną wolność.
W tym odcinku przedstawiamy postać Ihara Iljasza, dziennikarza, z wykształcenia filozofa. Urodzony 18 lipca 1988 roku Iliasz pracował dla gazety „Biełorusy i Rynok” oraz białoruskiej redakcji Radia Swaboda. Jego artykuły publikowano także w mediach rosyjskich i ukraińskich.
Wraz z żoną, dziennikarką Kaciaryną Andrejewą, która od 2020 roku przebywa w więzieniu na podstawie politycznie motywowanych zarzutów, Iliasz napisał książkę Biełaruski Danbas (Białoruski Donbas, 2020), która zbiera historie Białorusinów walczących w trwającej pełnoskalowej wojnie Rosji przeciwko Ukrainie zarówno po stronie Ukrainy, jak w wojsku agresora. W 2021 roku książka została uznana w Białorusi za „ekstremistyczną” i zakazana.
Jako dziennikarz Iljasz kilkakrotnie padał ofiarą represji. W listopadzie 2020 roku został aresztowany za „udział w pikietowaniu” i skazany na 15 dni aresztu. W lipcu 2021 roku, podczas masowych zatrzymań niezależnych dziennikarzy, ponownie trafił do aresztu, gdzie spędził kolejne 15 dni. 22 października 2024 roku Iljasza zatrzymano we własnym mieszkaniu w Mińsku. Władze wykorzystały jego aresztowanie propagandowo, publikując nagrania przedstawiające go w kajdankach oraz oskarżając o „współpracę z ekstremistycznymi formacjami” i „szpiegostwo”. Na jednym z kanałów telewizyjnych, związanych ze służbami specjalnymi, opublikowano materiał opisujący zatrzymanie. W zapowiedzi autorzy relacji stwierdzali: „Krocząc drogą małżonki. Ten polski dziennikarz-szpieg razem z żoną zajmował się wspieraniem ekstremistycznych formacji i zbieraniem danych dla zagranicznych wywiadów. Jego żona od dawna odbywa karę więzienia za ekstremizm i zdradę państwa, a mąż do tej pory pozostawał na wolności, choć jego działalność dokładnie dokumentowano. Naprawiamy tę rażącą niesprawiedliwość”.
Kilka dni później, 30 października, Ihar Iljasz został przeniesiony do aresztu śledczego w Kaladziczach, co oznaczało oficjalne postawienie zarzutów w sprawie karnej.
22 listopada 2024 roku białoruskie organizacje praw człowieka uznały Ihara Iljasza za więźnia politycznego.
Zdjęcie: novychas.online.
