Sprawozdanie z 84. Światowego Kongresu PEN w Pune, Indie, 2018

W dniach 25-29 września 2018 w Pune w Indiach – w luksusowym hotelu Hyatt Regency – odbył się 84. Kongres Międzynarodowego PEN, jednocześnie inaugurujący obchody 150-lecia urodzin Mahatmy Gandhiego. Właśnie w tym dużym mieście uniwersyteckim Indii Zachodnich spoczywają
prochy wielkiego propagatora walki bez użycia przemocy, którego przesłanie było hasłem Kongresu: „Wolność- Prawda- Różnorodność”.
Polski PEN reprezentowały Anna Nasiłowska i Halina Cieplińska.

Uchwalono i przegłosowano 2 rezolucje Międzynarodowego PEN: w sprawie sytuacji dotyczącej wolności słowa na Węgrzech oraz w Izraelu.
Na koniec wydano raport o stanie wolności słowa w Indiach – Międzynarodowy PEN wzywa władze Indii do ochrony pisarzy, dziennikarzy itp. nowymi przepisami prawa zgodnymi z prawem międzynarodowym.
Powstały 2 nowe centra PEN: drugi w Moskwie oraz w Perth w Australii.
Rozpoczęto akcję tworzenia wielkiego „archiwum wspomnieniowego” o poszczególnych centrach PEN, żeby było gotowe na stulecie istnienia PEN, którego obchody planowane są w 2021 roku w Oksfordzie. W związku z tym byłam zaproszona na rozmowę z nową archiwistką PEN International w Londynie.
Rozmawiałyśmy z Anną Nasiłowską z delegatami kilku centrów, m.in. Białoruskiego PEN, Ukraińskiego PEN, Petersburskiego PEN, nowego Moskiewskiego PEN, Słowackiego PEN, Angielskiego PEN, Australijskiego PEN w Melbourne i Perth oraz Szwedzkiego PEN, Irlandzkiego
PEN i Francuskiego PEN.
Kilkakrotnie rozmawiałam z dyrektorem PEN International Carlesem Tornerem oraz z indyjskim dyrektorem organizującym Kongres w Pune: prof. Ganeshem Devym oraz z Sarah Lawson z English PEN.
W czasie jednego z wydarzeń towarzyszących, w K. Group of Institutes miałam wystąpienie przed indyjskimi studentami i profesorami na temat związków Gandhiego z myślą amerykańskich Transcendentalistów oraz z wieloma innymi „propagatorami” walki bez użycia przemocy na świecie, w tym naszą Solidarnością w latach 1980. Tych kilka moich słów na temat działań Solidarności w tamtych czasach wzbudziło wielkie zainteresowanie wśród indyjskich słuchaczy.
Byłam zaproszona na wydarzenie „Poetry Reading” w Nehru Cultural Center jako „chair” tego wydarzenia, kierując się jednak względami praktycznymi, poprzestałam na zaprezentowaniu po polsku i po angielsku wiersza Z. Herberta „Pan Cogito i wyobraźnia” oraz swojego napisanego po angielsku. Anna Nasiłowska zaś brała udział w spotkaniu poetów i pisarzy, delegatów PEN z indyjskimi słuchaczami na innej uczelni w Pune.
Zamykając Kongres, jego dyrektor prof. Ganesh Devy stwierdził, że był wydarzeniem fenomenalnym: przyjechali pisarze z 87 krajów, zostało poruszone całe miasto. Przedstawiono też projekt przekładu 100 indyjskich książek na inne języki oraz 100 innych na języki Indii.
Następny Kongres za rok ma się odbyć na Filipinach, jeśli ten wybór zostanie potwierdzony, jako że budził kontrowersje.

Wśród wielu innych wydarzeń towarzyszących głównym obradom Kongresu odbył się wielotysięczny marsz „wari” mieszkańców Pune, z udziałem delegatów PEN, studenci nieśli napisy z nazwami 6000 języków świata. Zorganizowano też sadzenie drzew przez delegatów PEN – każde reprezentuje inny język, wszystkie razem tworzą Globalny Park Języków przy jednym z uniwersytetów. Odbyło się też wiele spotkań ze studentami oraz z miejscowymi poetami i pisarzami
w licznych uczelniach wyższych i college’ach miasta, również wspólne czytanie poezji poetów indyjskich i spośród delegatów PEN.

Halina Cieplińska