Międzynarodowa społeczność PEN w obronie Andrzeja Poczobuta
Sieć Szybkiego Działania: uwolnić pisarza i dziennikarza z Białorusi
15 marca 2023
Pisarz i dziennikarz Andrzej Poczobut odbywa wyrok ośmiu lat więzienia w kolonii karnej o zaostrzonym reżimie wydany na podstawie sfabrykowanych zarzutów o podżeganiu do nienawiści i zachęcaniu do nałożenia sankcji szkodzących narodowemu bezpieczeństwu Białorusi. Poczobut, obywatel Białorusi i Polski, został zatrzymany 25 marca 2021 r. i spędził prawie dwa lata za kratami, nim otrzymał nieuczciwy wyrok. Wiadomo, że ma poważne kłopoty zdrowotne i odmawia się mu rutynowo dostępu do korespondencji, zwłaszcza w języku polskim. Rodzina uwięzionego poinformowała, że niedawno został on przeniesiony do jednoosobowej celi na siedem dni. Nie znamy jeszcze przyczyny tego odosobnienia.
PEN International uważa, że Andrzej Poczobut stał się przedmiotem szykan za swoje poglądy i teksty krytykujące władze Białorusi. Organizacja wzywa do jego bezzwłocznego i bezwarunkowego uwolnienia oraz do apelacji unieważniającej wyrok skazujący wydany na niego.
Podjąć działanie
Doradzamy wysyłanie apeli do władz Białorusi z żądaniami:
- natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia Poczobuta i złożenia apelacji o unieważnienie wyroku skazującego;
- zapewnienia mu, przed jego zwolnieniem z więzienia, warunków zgodnych z międzynarodowymi standardami dotyczącymi traktowania osób więzionych, w tym dostępu do odpowiedniej opieki medycznej i możliwości regularnego komunikowania się z jego rodziną i obrońcami prawnymi.
Apele prosimy wysyłać na adres:
Oleg Matkin
Dyrektor Wydziału do spraw Odbywania Kary Więzienia, Ministerstwo Spraw wewnętrznych
kopie prosimy wysyłać na adres ambasad Białorusi w państwa kraju. Adresy znajdziemy tutaj: https:/mfa.gov.by/en/bilateral/belarus/?asd50
Prosimy o skontaktowanie się z Waszym Ministerstwem Spraw Zagranicznych i przedstawicielami dyplomatycznymi w Białorusi, aby podejmowali sprawę Poczobuta na forach bilateralnych.
Prosimy o bezzwłoczne wysyłanie apeli i o kontakt z PEN International co do wysłania apelu po 15 maja 2023.
Solidarność
Prosimy wysyłać wyrazy solidarności na adres:
Andrzej Poczobut
Zakład Karny nr 1
wulica Kirawa 1
230023 Hrodna
Bielarus
Wyrazy solidarności można wysyłać na tym formularzu.
Kopie prosimy wysyłać do Aurelii Dondo na adres:
Aurelia.dondo@pen-international.org
Zasięg
Zachęcamy członków klubów i ośrodków PEN do
- publikowania artykułów i komentarzy w prasie krajowej i lokalnej nagłaśniających sprawę Andrzeja Poczobuta i sytuację w zakresie wolności słowa i wyrazu w Białorusi;
- dzielenia się informacjami o Poczobucie i waszych działaniach w jego sprawie za pośrednictwem mediów społecznościowych.
Tło
Urodzony 16 kwietnia 1973 r., Andrzej Poczobut jest eseistą, dziennikarzem, felietonistą, blogerem, poetą i muzykiem. Jest korespondentem Gazety Wyborczej i współpracownikiem kilku mediów białoruskich. W książce ,,System Białoruś”, wydanej w 2013 r., analizował rządy prezydenta Łukaszenki. Poczobut jest znanym działaczem polskiej mniejszości w Białorusi, posiada obywatelstwo obu krajów. Od lat nękany przez władze, został w 2011 r. skazany na trzy lata więzienia w zawieszeniu za ,,zniesławienie głowy państwa”.
Jako członek Związku Polaków w Białorusi został zatrzymany 25 marca 2021 r. w Grodnie, a biura Związku w całym kraju zostały przeszukane przez funkcjonariuszy państwowych. Został przewieziony do aresztu w Mińsku, gdzie postawiono mu zarzuty o podżeganiu do nienawiści w związku z jego relacjami na temat protestów antyrządowych w Białorusi w 2020 r., jego wypowiedzi w obronie polskiej mniejszości i nazwaniem sowieckiej inwazji na Polskę w 1939 r. ,,aktem agresji”. Następnie został oskarżony o popieranie sankcji szkodzących narodowe bezpieczeństwo Białorusi w sierpniu 2022 r., a w październiku tegoż roku umieszczony na liście osób związanych z działalnością terrorystyczną. Władze polskie bezskutecznie wzywały wielokrotnie do jego uwolnienia.
We wrześniu 2022 r. Poczobuta przewieziono do aresztu przedprocesowego w Grodnie. Proces rozpoczął się 16 stycznia 2023 r. za zamkniętymi drzwiami. Uznany za winnego, otrzymał 8 lutego wyrok ośmiu lat więzienia w kolonii karnej o zaostrzonym reżimie. PEN Cluby Polski i Białorusi potępiły wyrok. Rodzina skazanego powiadomiła, że składa odwołanie. Białoruskie Stowarzyszenie Dziennikarzy poinformowało 4 marca, że Poczobut został bez podania powodu umieszczony na tydzień w jednoosobowej celi izolacyjnej. Stowarzyszenie poinformowało także, że Poczobut choruje na żołądek, a w więzieniu nie ma możliwości otrzymania odpowiedniego dla niego wyżywienia, toteż stracił znacznie na wadze. PEN Białoruś przedstawił dokumentację fatalnych warunków panujących w białoruskich więzieniach. Więźniowie przebywają w małych niezdrowych celach, a władze więzienne spychają obowiązek dostarczenia wyżywienia, ciepłej odzieży i lekarstw na rodziny więźniów.
Sytuacja w Białorusi pod względem wolności słowa budzi poważne zaniepokojenie wskutek nieustającego tłumienia praw do wolności wyrazu, stowarzyszania się i pokojowych zgromadzeń. Według danych Stowarzyszenia, 32 dziennikarzy przebywa obecnie za kratami. Władze uznały 7 marca 2023 r. Stowarzyszenie Dziennikarzy Białoruskich za organizację ,,terrorystyczną”, co jeszcze bardziej utrudnia pracę niezależnych dziennikarzy w Białorusi. PEN Białoruś, który podjął decyzję o samorozwiązaniu w sierpniu 2021 r, działa z Polski, dokumentując naruszanie praw człowieka i praw kulturalnych dotykające od października 2019 r. twórców kultury. Według ostatnich danych, w samym tylko 2022 r. odnotowano 1390 takich przypadków. Pod koniec ubiegłego roku w więzieniu przetrzymywano 108 twórców kultury, w tym pisarza, laureata Pokojowej Nagrody Nobla i członka PEN Białoruś, Ałesia Bialackiego i wybitnego filozofa oraz członka PEN Białoruś, Uładzimira Mackiewicza. Raport PEN Białoruś podaje przykłady wzmożonych nacisków władz na mniejszości polską i litewską. Poprawki do prawa oświatowego, które weszły w życie 1 września 2022 r. znacznie ograniczają prawo do nauki w innych językach, niż rosyjski i białoruski.
Więcej informacji na temat działalności PEN Białoruś, w tym o jego raportach i monitorowaniu ustaleń można znaleźć pod tym linkiem.
A więcej informacji o działaniach PEN International w sprawie Białorusi tu.
Więcej szczegółów można uzyskać, kontaktując się z Aurelią Dondo, szefową Regionu Europy i Azji Centralnej w PEN International: Aurelia. dondo@pen-international.org
(Aszo)
RAN 02/2023: Writer and journalist Andrzej Poczobut is serving an eight-year sentence in a medium-security penal colony on trumped up charges of inciting hatred and encouraging sanctions aimed at harming the national security of Belarus. A dual Belarusian-Polish national, Poczobut was arbitrarily detained on 25 March 2021 and spent almost two years behind bars before his unfair sentencing. He is said to have serious health problems and to be routinely denied access to correspondence, especially in Polish. According to his family, he was recently sent to solitary confinement for seven days. The reason for this punishment is not yet known.
PEN International believes that Poczobut is being targeted for his views and writings critical of the Belarusian authorities. The organisation calls for his immediate and unconditional release, and for his sentencing and conviction to be overturned on appeal.
TAKE ACTION
Advocacy
Please send appeals to the authorities of Belarus, urging them to:
· Release Poczobut immediately and unconditionally, and to overtun his sentencing and conviction on appeal;
· Ensure that, pending his release, he is held in conditions that meet international standards for the treatment of prisoners, including by providing access to adequate health care and regular communication with his family and lawyers.
Send appeals to:
Oleg Matkin
Role: Head of the Department for the Execution of Punishments Department for the Execution of Punishments of the Ministry of Internal Affairs
Email: pismo@din.gov.by
Send copies to the Embassy of Belarus in your own country. Embassy addresses may be found here: https://mfa.gov.by/en/bilateral/belarus/?asd50 .
Please reach out to your Ministry of Foreign Affairs and diplomatic representatives in Belarus, calling on them to raise the case of Poczobut in bilateral fora.
***Please send appeals immediately. Check with PEN International if sending appeals after 14 May 2023. ***
Solidarity
Please send messages of solidarity to:
Andrzej Poczobut
Prison No. 1, vulica Kirava 1
230023, Hrodna, Belarus
Messages can also be sent via this form.
Please send copies to Aurélia Dondo: Aurelia.dondo@pen-international.org.
Outreach
PEN members are encouraged to:
· Publish articles and opinion pieces in your national or local press highlighting the case of Poczobut and the state of freedom of expression in Belarus;
· Share information about Poczobut and your campaigning activities via social media.
Please keep us informed of your activities.
Background
Born on 16 April 1973, Andrzej Poczobut is an essayist, journalist, columnist, blogger, poet, and musician. He is a correspondent of Gazeta Wyborcza – a Polish daily newspaper – and works for several Belarusian media outlets. His book System Białoruś (System Belarus), published in 2013, explores President Lukashenko’s grip on Belarus. Poczobut is a prominent Polish-Belarusian minority activist and holds dual citizenship. He has has been the target of the authorities for years, notably receiving a three-year suspended prison sentence in July 2011 for ‘libelling the President’.
A board member of the Union of Poles in Belarus, Poczobut was detained on 25 March 2021 in Hrodna, Western Belarus, after the Union’s offices throughout the country were searched. He was taken to a detention centre in Minsk and charged with inciting hatred in connection with his coverage of 2020 anti-government protests in Belarus, statements he made in support of the Polish minority in Belarus, and his labelling of the Soviet invasion of Poland in 1939 as ‘an act of aggression’. Poczobut was subsequently charged with encouraging sanctions aimed at harming the national security of Belarus in August 2022 and added to the ‘list of individuals involved in terrorist activities’ in October 2022. The Polish authorities repeatedly called for his release, to no avail.
Poczobut was transferred to a pre-trial detention centre in Hrodna in September 2022. His trial opened on 16 January 2023 behind closed doors. He was found guilty and sentenced to eight years in a medium-security penal colony on 8 February 2023. Both PEN Belarus and Polish PEN condemned the verdict. His family said they have have lodged an appeal. On 4 March 2023, the Belarusian Association of Journalists (BAJ) reported that Poczobut had been placed in solidarity confinement for a week, for unknown reasons. BAJ further stated that Poczobut has a stomach problem and can only consume certain foods, which are not availably to him in prison, and that he has lost a considerable amount of weight. As documented by PEN Belarus, prison conditions in Belarus are dire. Prisoners are made to share small, insalubrious cells and are largely expected to provide for themselves, relying on family members to bring in food, warm clothes and medicine.
The situation for freedom of expression in Belarus remains a grave concern, as the authorities’ relentless crackdown on the rights to freedom of expression, association and peaceful assembly continues unabaited. According to BAJ, 32 journalists were behind bars at the time of writing. In a decision published on 7 March 2023, the authorities designed BAJ as an ‘extremist’ organisation, making it even harder for independent journalists to work in Belarus. PEN Belarus, which was disolved in August 2021 and operates from Poland, has been systematically documenting cultural and human rights violations against cultural figures since October 2019. Their latest report details 1390 instances of violations in 2022 alone; 108 cultural figures were behind bars by the end of the year including writer, Nobel Peace Prize winner and PEN Belarus member Ales Bialiatski, and prominent philosopher and PEN Belarus member Uladzimir Mackievič. The report also documents increased pressure by the authorities on Polish and Lithuanian national minorities. Amendments to the Education Act, which entered into force on 1 September 2022, notably bans instruction in languages other than Russian and Belarusian.
For more information about the work of PEN Belarus – including their latest reports and monitoring findings – please click here.
For more information about PEN International’s work on Belarus, please click here.
For further details contact Aurélia Dondo, Head of Europe and Central Asia Region at PEN International: Aurelia.dondo@pen-international.org