Wolne Słowo Białoruskie: Wacław Areszka

„Wolne Słowo Białoruskie” to cykl publikacji Polskiego PEN Clubu i Białoruskiego PEN, przybliżający sylwetki prześladowanych pisarzy, dziennikarzy, tłumaczy i badaczy literatury – ludzi, którzy współtworzą literacką kulturę Białorusi, bronią wolności słowa, języka ojczystego i jego mistrzów. Chcemy, aby w godzinie próby byli pewni naszej solidarności. Chcemy też, by świat o nich pamiętał. Prawa człowieka są takie same dla wszystkich – stając w ich obronie walczymy o wspólną wolność.

Wiaczasłau Areszka, znany jako Wacław Areszka – politolog, kulturolog i działacz społeczny, związany z niezależnymi od władz Związkami Zawodowymi Pracowników Przemysłu Radioelektronicznego (REP). 

Urodził się 18 stycznia 1955 roku w Swierdłowsku.

Ukończył mińską Akademię Sztuk Pięknych na kierunku „teatrologia”, pracował w Teatrze Młodego Widza, w Narodowym Muzeum Sztuki, prowadził wykłady w rodzimej ASP w Mińsku, opracował program kursu „Historia i teoria kultury Białorusi”, tłumaczył z języka staropolskiego dzieła białoruskiego baroku, jako redaktor prowadził dział recenzji w gazecie „Nasza Niwa”. Redagował biuletyn Związków Zawodowych Pracowników Przemysłu Radioelektronicznego (REP).

Publikował w czasopismach „Spadczyna”, „ARCHE”, „pARTisan”, przez pewien czas opiekował się online archiwum „Wytoki”. Występował jako aktywista inicjatywy „Eksperci w obronie Kuropat”, zainicjował utworzenie Księgi Honoru Kuropat w pamięci ofiar represji. 

Uroczysko w Kuropatach jest znane jako miejsce masowych egzekucji dokonanych przez NKWD w latach 1937–1940 (liczbę ofiar różnych narodowości, w tym tysięcy Polaków, szacuje się na 100–250 tysięcy). Władze niejednokrotnie przymierzały się do demontażu krzyży, ustawionych w tym miejscu przez aktywistów opozycji białoruskiej, co zawsze spotykało się z krytyką ze strony działaczy społecznych oraz środowisk inteligenckich.

Zatrzymany 19 kwietnia 2022 roku po przeszukaniu mieszkania. 

25 listopada 2022 r. w Sądzie miejskim w Mińsku rozpoczął się proces nad przywódcami Związków Zawodowych Pracowników Przemysłu Radioelektronicznego (REP)., wśród których był Wacław Areszka.

Oskarżenia zostały wysunięte na podstawie części 1 art. 361.1 Kodeksu Karnego (udział w formacji ekstremistycznej); części 3 art. 361 Kodeksu Karnego (wezwania do działań mających na celu zaszkodzenie bezpieczeństwu narodowemu Białorusi); części 3 art. 130 Kodeksu Karnego (nawoływanie do wrogości społecznej); częsci 1 art. 361.1 kodeksu karnego (udział w formacji ekstremistycznej); części 3 art. 361.1 kodeksu karnego (tworzenie formacji ekstremistycznej).

Nie wiadomo, na podstawie których artykułów Kodeksu Karnego został skazany, ponieważ proces odbywał się w trybie zamkniętym. Wyrok zapadł 5 stycznia 2023 roku w Sądzie miejskim w Mińsku – 8 lat kolonii karnej. Przewodniczący REP Hienadź Fiadynicz dostał 9 lat więzienia, szef oddziału REP w Orszy Wasil Bierasnieu – 9 lat.

W dniu 3 kwietnia 2023 roku w Sądzie Najwyższym kolegium sądowe rozpatrzyło skargę apelacyjną i postanowiło ją oddalić, a wyrok pozostawić bez zmian.

W maju 2023 roku Wacław Areszka został przeniesiony do Kolonii Karnej nr 17 w Szkłowie, w grudniu 2023 roku – do Kolonii Karnej nr 22 w Domanowie (obwód Brzeski).

5 maja 2023 roku Ministerstwo Spraw Wewnętrznych wpisało Wacława Areszkę na „Listę ekstremistów”.

Zdjęcie: strona penbelarus.org.